Mythe 6. Burn-out is voor luie of zwakkere mensen

You have to be on fire to burn out.

Burn-outs overkomt mensen die jaren op doorzettingsvermogen bleven doorgaan omwille van hun groot verantwoordelijkheidsgevoel. Mensen die niet gedreven en loyaal zijn, hebben net minder kans op een burn-out. Het zijn de mensen die moeilijk neen kunnen zeggen, (te) veel zaken aannemen en alles geven, altijd maar goed willen doen voor anderen die getroffen worden.

Perfectionisten en betrouwbare collega’s die het werk van anderen zijn gaan overnemen na re-organisaties, veranderingen of uitval. Iemand die alleen voor zijn job leeft, die woont op een kaartenhuisje dat vroeg of laat in elkaar zal vallen. 

Het zijn net de sterke mensen die maar blijven over hun grenzen gaan, de lat hoog blijven leggen, die blijven volhouden terwijl hun lichaam aangeeft dat het zijn reserves aan het opgebruiken is, die de grootste kans op een burn-out lopen.

Het vergt heel veel doorzettingsvermogen en discipline om zo lang op je eigen reserves te kunnen blijven presteren. Wat mensen wel tot een burn-out drijft, is het gevoel niet meer aan het roer van je eigen leven te staan, het gevoel ‘geleefd’ te worden of met andere woorden: een verlies aan autonomie. En dit kan wel veroorzaakt worden door bepaalde persoonlijkheidskenmerken.  

Volgens Luc Dewulf zijn het net de gedreven, creatieve mensen met een hoog IQ en een sterk ontwikkeld rechtvaardigheidsgevoel die een groter risico lopen op een burn-out.

Met opleidingsniveau heeft dat niet noodzakelijk te maken, burn-out treft zowel zelfstandigen, kaderleden, bedienden als arbeiders. Bij een relationele burn-out speelt nog een andere factor: de mate waarin iemand gevoelig is voor het oordeel van de andere. Merkwaardig genoeg hangt dat samen met de opvoeding. Wie uit een warm nest komt met ouders of dierbaren die onvoorwaardelijke liefde en steun gaven, staat sterker in zijn schoenen. In het omgekeerde geval gaan mensen vaak op zoek naar bevestiging in hun omgeving, ook op het werk. Daarnaast speelt het vermogen om afstand van zichzelf te nemen en het leven als een soort spel te beschouwen. 

Toch voelen veel mensen met een burn-out zichzelf zwak en begrijpen niet dat hen dit overkomen is.

Ook de collega’s, kennissen, vrienden en familie die nooit aan een burn-out geleden hebben, kunnen met veel onbegrip en ongeloof reageren. Het lijkt voor de omgeving vreemd dat iemand die zo bevlogen en energiek was, plots niet meer in staat is om te werken. 

Wanneer je uitgeput en emotioneel bent, word je cynisch en ga je jezelf verwijten. Een burn-out betekent niet dat je zwak bent. Uit studies blijkt dat de hulpvaardigheid van slachtoffers van burn-out hoog blijft. Ze blijven zich ook betrokken voelen bij het werk. Het is niet toevallig dat een burn-out voorkomt bij de meest gemotiveerde en voorheen stressbestendige werknemers.